Wat doet de commissie ruimtelijke kwaliteit?

Het werk van de commissie is gericht op het behouden en versterken van het typische karakter van buurten en wijken, en het beschermen van de rijks- en gemeentelijke monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten die Aalsmeer rijk is.

Aanleiding tot samenvoeging

De huidige, landelijke tendens gaat uit van de integrale behandeling van plannen met betrekking tot de ruimtelijke kwaliteit. Het welstandsbeleid richt zich op ‘verbreding’, waarbij een relatie tot de beleidsterreinen Ruimtelijke Ordening, Cultuurhistorie en Landschapsbeheer wordt gezocht. Welstandscommissies groeien uit tot adviescommissies voor de ruimtelijke kwaliteit, die ook geraadpleegd worden over stedenbouwkundige plannen, beeldkwaliteitsplannen, cultuurhistorie, landschapsinrichting en reclameuitingen.

Voor aanvragen die betrekking hebben op monumentale objecten wordt in de beoordeling ook de relatie met de omgeving betrokken. Voor de meeste omgevingsvergunningaanvragen geldt een termijn van acht weken. De vergadercyclus van de commissie ruimtelijke kwaliteit is hierop afgestemd.

Aalsmeer kiest voor welstandstoezicht

In de Woningwet is geregeld dat elke gemeente een welstandscommissie kan benoemen en dat zij die commissie om advies moet vragen. Alleen als de gemeenteraad een gebied ‘welstandsvrij’ heeft verklaard, kan een advies van de welstandscommissie achterwege blijven. Het advies is niet vrijblijvend en het is normaal gesproken zo dat het advies door het college van B&W wordt overgenomen. Zijn er echter zwaar wegende tegenargumenten dan kan het college gemotiveerd anders besluiten.

Aalsmeer kiest voor cultuurhistorie

Zowel de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht als de Monumentenwet 1988 bevatten een vergunningplicht voor bouwactiviteiten in of aan beschermde monumenten. Het is strafbaar als deze activiteiten zonder vergunning worden uitgevoerd. Een vergunning moet voorafgaande aan de werkzaamheden worden aangevraagd. Voor gebouwde monumenten is bijna altijd de gemeente bevoegd hierover te beslissen. Alleen in geval van afbraak, reconstructie, herbestemming en ingrijpende wijzigingen, vergelijkbaar met gedeeltelijke afbraak aan Rijksmonumenten, moet advies aan de Rijksdienst voor het cultureel erfgoed worden gevraagd. De commissie ruimtelijke kwaliteit adviseert over aanvragen van een omgevingsvergunning voor het (deels) verstoren, verplaatsen, wijzigen of slopen van een monument, over gemeentelijk monumentenbeleid en over de selectie en aanwijzing van gemeentelijke monumenten.

De commissie ruimtelijke kwaliteit is onafhankelijk en deskundig

In opdracht van het gemeentebestuur beoordeelt de commissie ruimtelijke kwaliteit of een bouwplan voldoet aan ‘redelijke eisen van welstand’ en bij objecten met een monumentale bescherming, aan de monumentenwet of de erfgoedverordening, of het ontwerp qua vormgeving wel past op de plaats waar het bedoeld is. De leden van de commissie ruimtelijke kwaliteit worden extern ingehuurd, en zijn onafhankelijk. Zij zijn geen ambtenaar, wethouder of raadslid in de gemeente, want in hun advies mogen geen andere belangen een rol spelen dan de welstandsaspecten en behoud van de monumentale waarden. De commissieleden zijn deskundig op het gebied van bouwen, architectuur, architectuurgeschiedenis en cultuurhistorie of ze zijn inwoner en kennen de gemeente en haar geschiedenis goed. De commissie telt vijf stemgerechtigde leden. De commissie wordt geleid door een onafhankelijk voorzitter en wordt vanuit de gemeente ondersteund door twee secretarissen die wel ambtenaar zijn en werkzaam zijn bij de afdeling Ruimtelijke Ordening en Vergunningen.

Beoordelingscriteria liggen vast in de welstandsnota

De vraag is natuurlijk, wanneer een bouwplan voldoet aan ‘redelijke eisen van welstand’. De gemeenteraad van Aalsmeer heeft de criteria vastgelegd in de welstandsnota van februari 2004 en daarop baseert de welstandscommissie haar advies. Elke wijk in Aalsmeer wordt in het overzicht van de welstandregimes en –criteria beschreven. Er is vastgesteld welke architectonische en bouwkundige aspecten waardevol zijn en op welke punten de commissie speciaal moet letten bij de beoordeling van een bouwplan. Er wordt altijd gekeken naar de directe omgeving van het gebouw en de plannen die daarvoor bestaan. Ook kan dat bijvoorbeeld de kleur van de bakstenen zijn, de keuze van het materiaal en de vorm van de dakkapel of de grootte van de ramen. De criteria in de welstandsnota worden van tijd tot tijd herzien op grond van de ervaringen die de gemeente in de loop der jaren opdoet.

De beoordeling van verbouwplannen of restauraties aan monumenten worden getoetst aan de monumentennota, en aan de redengevende omschrijvingen. Van elk rijks- en gemeentelijk monument is een beschrijving opgesteld waarin de specifiek beschermenswaardige onderdelen zijn benoemd. Deze zijn opvraagbaar bij het secretariaat van de commissie.

De vergaderingen zijn openbaar: u bent welkom

De reguliere bouwplannen worden beoordeeld door de commissie ruimtelijke kwaliteit. Deze commissie vergadert elke twee weken op de woensdagmiddag. Deze vergaderingen zijn openbaar. De indiener van een bouwplan kan verzoeken het bouwplan in de vergadering toe te lichten. Andere bezoekers hebben in principe geen inspraak. Na de vergadering brengt de commissie een advies uit aan het gemeentebestuur: positief of negatief. Ook kan de commissie haar advies opschorten tot de volgende vergadering, om de ontwerper de gelegenheid te geven het plan aan de gemeentelijke criteria aan te passen of om bijvoorbeeld met de commissie de situatie ter plaatse te beoordelen. Voor de vergaderdata zie onder 'Zie verder'.

Welstand bij kleine bouwplannen

Voor sommige bouw- en/of verbouwingsplannen is geen bouwvergunning nodig. Bijvoorbeeld voor bepaalde dakkapellen of voor bepaalde aanbouwen aan de achterkant van een woning. Naast de gemeente kan ook het Ministerie van VROM u precies vertellen wanneer u zonder vergunning mag bouwen. Een aantal veel voorkomende kleine bouwplannen heeft de gemeente in de welstandsnota aangemerkt als licht-vergunningplichtig. Hiervoor zijn specifieke, loketcriteria opgesteld. Aan de hand hiervan kunt u zelf een inschatting maken of uw bouwplan aan de eisen voldoet. Ook voor deze plannen dient u een reguliere omgevingsvergunning aan te vragen. De secretaris van de commissie is bevoegd advies uit te brengen wanneer zonder meer duidelijk is dat het plan valt binnen de criteria van het gemeentebeleid. Is daar twijfel over, of betreft het een ingrijpend bouwplan, dan wordt het alsnog in de vergadering van de voltallige commissie ruimtelijke kwaliteit gebracht.

Bezwaar aantekenen

Tegen het advies van de commissie ruimtelijke kwaliteit is het niet mogelijk bezwaar in te dienen; het advies is gericht aan het gemeentebestuur. Het college van B en W neemt een besluit over de aanvraag van een bouwvergunning onder andere op grond van het welstandsadvies. Als u het niet eens bent met de uitslag kunt u bij burgemeester en wethouders bezwaar maken. Indien uw probleem het advies van de commissie ruimtelijke kwaliteit betreft, is het verstandig om bij uw bezwaar het oordeel van een onafhankelijke deskundige, bijvoorbeeld een architect, te voegen.

Voorkom verrassingen

Om verrassingen te voorkomen is het verstandig om, voordat u een ontwerp maakt of laat maken, eerst bij de gemeente het betreffende deel van de welstandsnota of monumentennota op te vragen of het van de gemeentelijke website te downloaden. Wanneer het om een ingrijpend bouwplan gaat is het zeer raadzaam eerst op grond van een schetsontwerp een principe oordeel van de commissie te vragen (vooroverleg). Hiervoor kunt u altijd contact opnemen met het secretariaat van de commissie ruimtelijke kwaliteit.

• Gemeente Aalsmeer: voor informatie over bouwen en wonen, welstand en de welstandsnota, monumentenzorg, cultuurhistorie, de monumentennota of de erfgoedverordening via deze website.
• In de hal van het gemeentehuis, balie 22-23. Zie openingstijden balie Bouwen en Vergunningen.
• Secretaris commissie ruimtelijke kwaliteit: vragen over welstand. Telefoon (020) 540 42 96 vragen over monumenten en cultuurhistorie. Telefoon (020) 540 43 21
  E-mail: ruimtelijkekwaliteit@amstelveen.nl
• Federatie Welstand: voor algemene informatie over welstand en welstandsadvisering. Website: www.fw.nl
• Ministerie van VROM: voor algemene informatie over vergunningsvrij bouwen. Website: www.vrom.nl
• Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: voor informatie over rijksmonumenten. Website: www.cultureelerfgoed.nl