Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

Wkb nog niet voor verbouwingen

Voor verbouwactiviteiten gaat de Wkb niet direct in. Hiervoor komt er eerst een een invoeringstoets. Medio 2024 is hierover een debat gepland. Als de toets positief wordt beoordeeld, vallen verbouwactiviteiten per 1 januari 2025 ook onder de Wkb. Dat betekent dat in heel 2024 verbouwactiviteiten niet onder de Wkb vallen.

Wat doet een kwaliteitsborger?

De kwaliteitsborger is een onafhankelijke, gecertificeerde bouwkundig expert. De kwaliteitsborger kijkt mee van het plan tot de oplevering en controleert alle technische regels en kwaliteitseisen. Deze regels en eisen gaan bijvoorbeeld over brandveiligheid, de ondergrondse basis en energiezuinigheid. De regels staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en later mogelijk ook in het Omgevingsplan. Voor deze controles maakt de kwaliteitsborger gebruik van een toegelaten toetsingsinstrument. Dat hulpmiddel moet zijn goedgekeurd door de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw.

Gevolgklassen

De Wkb gaat stapsgewijs in. De gevolgklasse van uw bouwwerk bepaalt of uw bouwwerk direct onder de Wkb valt. De gevolgklasse zegt iets over hoe risicovol een bouwwerk is.

Gevolgklasse 1

Gevolgklasse 1 zijn bouwwerken met een laag risico. Bijvoorbeeld woningen, woonboten, recreatiewoningen, fiets- of voetgangersbruggen en eenvoudige bedrijfsgebouwen met maximaal twee bouwlagen. Hierop zijn een aantal uitzonderingen, zoals monumenten en vergunningplichtige activiteiten die het milieu belasten. Kijk voor meer informatie over bouwwerken die onder gevolgklasse 1 vallen op de website Informatiepunt Leefomgeving.

Gevolgklasse 2 en 3

Gevolgklasse 2 en 3 zijn risicovolle bouwwerken. Bijvoorbeeld appartementencomplexen, scholen of hotels.

In welke gevolgklasse valt uw bouwwerk?

Via de vergunningencheck van het Omgevingsloket controleert u in welke gevolgklasse uw bouwwerk valt. U kunt dat tot en met 31 december 2023 al bekijken op de oefenomgeving.

Aanpak nieuwbouwplannen

De Wkb geldt in eerste instantie alleen voor nieuwe bouwwerken in gevolgklasse 1.

Gevolgklasse 1

Voor nieuwe bouwwerken in gevolgklasse 1 moet u een kwaliteitsborger inhuren. Ook moet u een bouwmelding en een gereedmelding indienen. Zie hiervoor het 'Stappenplan melden van nieuwbouw in gevolgklasse 1' verderop op deze pagina.

Gevolgklasse 2 en 3

Voor deze risicovolle bouwwerkzaamheden heeft u een omgevingsvergunning nodig. Deze vraagt u vanaf 1 januari 2024 aan in het landelijke Omgevingsloket.

De gemeente toetst complexe bouwplannen zelf aan de bouwtechnische voorschriften. Ook houdt de gemeente toezicht tijdens de bouw. U hoeft geen kwaliteitsborger in te huren.

Aanpak verbouwplannen

Vanaf 1 januari 2025 geldt de Wkb mogelijk ook voor verbouwactiviteiten in gevolgklasse 1. Tot die tijd geldt de volgende aanpak voor alle gebouwen.

Gevolgklasse 1, 2 en 3

U controleert of u voor uw plannen een omgevingsvergunning op basis van het omgevingsplan nodig hebt. U controleert ook of u voor de bouwactiviteit een omgevingsvergunning nodig hebt. Dat kan met de vergunningcheck in het Omgevingsloket.

De gemeente controleert of uw aanvraag voldoet aan de regels in het omgevingsplan. Bijvoorbeeld of uw bouwplan voldoet aan de welstandseisen. De gemeente controleert ook of uw aanvraag voldoet aan de technische eisen die gelden voor de bouwactiviteit. Binnen acht weken beslist de gemeente of uw aanvraag is geaccepteerd of afgewezen.

Stappenplan nieuwbouw in gevolgklasse 1

Dit stappenplan geldt vanaf 1 januari 2024.

Stap 1: inhuren kwaliteitsborger

U huurt zelf een kwaliteitsborger in. Op de website van de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw vindt u een lijst met kwaliteitsborgers.

Stap 2: bouwmelding indienen

Voordat u mag beginnen met bouwen dient u een complete bouwmelding in. Dit doet u minimaal vier weken voor de bouw begint via het Omgevingsloket.

Hier geeft u ook aan wie uw kwaliteitsborger is. Lever alle informatie aan waar om gevraagd wordt. U krijgt van de gemeente te horen of uw melding is geaccepteerd of afgewezen. Lees meer over de gevraagde informatie bij een bouwmelding bij de technische bouwactiviteit.

Ontbreekt er informatie in uw melding? Dan moet u een nieuwe melding indienen. Vier weken na het indienen van de melding, mag u met de bouw beginnen.

Stap 3: start bouw

Twee dagen voor het begin van de bouw, geeft u dit door via het landelijke Omgevingsloket.

Stap 4: controle door kwaliteitsborger

De kwaliteitsborger controleert of aan de bouwtechnische voorschriften wordt voldaan.

De gemeente blijft het bevoegd gezag. Als er een reden is, controleert de gemeente of er aan de bouwvoorschriften wordt voldaan. Ook als geen bouwmelding of gereedmelding is ingediend, kan de gemeente handhaven. De kwaliteitsborger kan dit niet.
U ontvangt een verklaring van de kwaliteitsborger als het vertrouwen bestaat dat het bouwwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet.

Stap 5: einde van de bouw

Eén dag na het stoppen van de bouw, geeft u dit door via het landelijke Omgevingsloket.

Stap 6: gereedmelding

U mag het bouwwerk niet gebruiken, voordat u een complete gereedmelding heeft ingediend met de verklaring van de kwaliteitsborger. Lees meer over de gevraagde informatie bij een gereedmelding bij de technische bouwactiviteit. Minimaal twee weken voordat u het bouwwerk wilt gaan gebruiken, dient u een gereedmelding in via het landelijke Omgevingsloket. U krijgt van de gemeente te horen of uw melding is geaccepteerd of afgewezen.

Stap 6a: gereedmelding bij gefaseerde ingebruikname

Bij grotere woningbouwprojecten worden woningen vaak in delen opgeleverd. Tussen de oplevering en bewoning van de eerste woningen en de oplevering van de laatste woningen kan een langere tijd zitten. Het uitgangspunt in Aalsmeer is dat twee weken voor iedere fase een volledige gereedmelding wordt gedaan. In dat geval moet dan eerder ook per fase een bouwmelding zijn gedaan.

Wanneer er slechts één bouwmelding is gedaan voor alle deelopleveringen bepaalt het college op basis van alle belangen of er wel of niet handhavend wordt opgetreden. Het college kan besluiten tot verbod op gebruik.

Stap 6b: casco bouw

In de praktijk worden veel bouwwerken casco opgeleverd, bijvoorbeeld zonder badkamer of keuken. Ook hierbij is een gereedmelding verplicht voor het in gebruik nemen. In geval van een casco-levering zullen delen van het bouwwerk niet klaar zijn. Als dit delen zijn die op basis van de regels in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) verplicht zijn dan zal een kwaliteitsborger geen verklaring kunnen afgeven bij oplevering. Gereedmelding is dan dus niet mogelijk. Er zijn dan twee opties:

1. De opdrachtgever kan zelf een aanvullende opdracht aan de kwaliteitsborger geven om de laatste openstaande punten af te ronden.
2. De kwaliteitsborger kan een verklaring afgeven dat het bouwwerk met uitzondering van de cascopunten voldoet. De opdrachtgever kan dan met een eigen kwaliteitsborger de resterende punten afronden.

Het is aan de opdrachtgever om te bepalen welke van de twee opties wordt toegepast.

Bijzondere lokale omstandigheden en lokale aandachtspunten

Onder de Wkb mag een gemeente bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. U moet deze verwerken in de risicobeoordeling en het borgingsplan.

De meeste bijzondere lokale omstandigheden van Aalsmeer zijn gericht op de samenstelling van de grond, de funderingswijze en kelders van belendingen. En belending is een naastgelegen gebouw, object of activiteit. Naast de lokale omstandigheden zijn er ook aanvullende lokale aandachtspunten. Deze gaan onder andere over de eventuele aanwezigheid van niet-gesprongen munitie en transportleidingen. De lokale omstandigheden en lokale aandachtspunten zijnopgenomen in de Jaarrapportage Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving 2022. Kijk hiervoor op pagina 37. Op termijn worden deze opgenomen in het omgevingsplan.

Wet- en regelgeving rondom de Wkb

Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) staan regels over veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid van bouwwerken. Daarnaast heeft het Bbl regels over de staat en het gebruik van een bouwwerk. En over het uitvoeren van bouw- en sloopwerkzaamheden. De wet- en regelgeving kunt u vanaf 1 januari 2024 inzien via de landelijke voorziening Overheid.nl.

De Omgevingswet

Tegelijk met de Wkb gaat ook de Omgevingswet in. Deze nieuwe wet zorgt voor een samenhangende aanpak van de leefomgeving, ruimte voor lokaal maatwerk en betere en snellere besluitvorming. Ook wordt de participatie met inwoners en ondernemers verbeterd.